طب سنتی حکیم نیشابوری

 

علل خشکی چشم:

خشکی چشم بر اثر تبخیر بیش از حد سریع اشک چشم یا به دلیل کمبود بیش از حد تولید اشک ایجاد می‎شود. خشکی چشم اختلالی شایع در انسان و بسیاری از حیوانات است. خشکی چشم می‏ تواند یکی از چشم‎ها یا هر دو چشم را مبتلا کند و نیز می‎تواند باعث بروز التهاب شود.
یک مطالعه پی برده است که 17 درصد از 2127 بیمار مراجعه کننده به بیمارستانی در ژاپن با تشخیص ابتلا به خشکی چشم مواجه شده اند، در حالی که 14.6 درصد گروهی متشکل از 2520 فرد مسن تر خر از ابتلاء به علایم خشکی چشم داده‎اند.

سندرم خشکی چشم می‎تواند در هر سنی و نیز در افراد سالم از لحاظ دیگر ایجاد شود. این سندرم با بالا رفتن سن، که در آن انسان اشک کمتری تولید می‎کند شایع تر است. در عین حال شیوع سندرم خشکی چشم در میان زنان بیش از مردان است.
خشکی چشم در جاهایی که سوء تغذیه به کمبود ویتامین A منجر می‎شود شیوع بیشتری دارد.

 

چشم ها به طور مداوم، و نه فقط در هنگام خمیازه کشیدن یا احساساتی شدن ما، اشک تولید می‎کنند. چشم سالم به طور مداوم با روکشی از مایع به نام غشاء اشک پوشیده می‎شود. این غشاء برای آن طراحی شده است که در فاصل? بین پلک زدن‎ها پایدار بماند. این وضعیت مانع خشک شدن چشم شده و امکان برخورداری از بینایی شفاف را به وجود می‎آورد.
اگر غدد اشکی میزان کمی اشک تولید کنند، غشاء اشکی ممکن است دچار مشکل عدم پایداری شود. این غشاء احتمال دارد که در هم شکسته، باعث ایجاد نقطه‎های خشکی بر روی سطح چشم‎ها گردد.

اشک ترکیبی از آب، روغن‎های چربی، الکترولیت ‏ها، مواد دارای قابلیت تقابل با باکتری‎ها و عوامل رشد است. این ترکیب به حفظ حالت صیقلی و شفاف سطح چشم کمک می‎کند و بنابراین امکان دید کامل را برای ما فراهم می‎آورد.

دلیل خشکی چشم :

• عدم تعادل میان اجزاء تشکیل دهند? اشک، به شکلی که باعث تبخیر سریع اشک شود

• تولید ناکافی اشک برای حفظ سلامت مناسب چشم

دیگر عوامل در این مورد مشکلات پلک چشم، برخی داروها و عوامل زیست محیطی را شامل می‎شود.

عدم تعادل در ترکیب اشک

غشاء یا حائل اشک شامل سه لای? روغن، آب و مخاط است. بروز مشکل در هر یک از این سه لایه می‎تواند به ایجاد علایم خشکی چشم منجر گردد.

لای? بالایی یِـــا روغن، از کنار? پلک چشم می‎آید، که در آنجا غده‎های میبومیان چربی‎ها یا روغن‎های چرب را تولید می‎کنند. این روغن باعث لیز و صیقلی شدن سطح اشک شده و میزان تبخیر اشک را کاهش می‎دهد. سطوح ناکافی روغن مزبور سبب می‎شود تا اشک به سرعت زیاد تبخیر شود.

التهاب مسیر کنار? پلک چشم که به نام بلفاریت شناخته می‎شود و همچنین روزاسه (روساسه) و برخی دیگر از اختلالات پوستی می‎توانند باعث مسدود شدن غدد میبومیان شوند که این به نوب? خود احتمال بروز خشکی چشم را افزایش می‎دهد.

لای? میانی، ضخیم‎ترین لایه و حاوی آب و نمک است. غدد لاکریمال یا غدد اشکی این لایه را ایجاد می‎کنند. آنها چشم ها را پاکسازی کرده و ذرات زائذ و تحریک کننده را می شویند و از چشم خارج می‎کنند.
مشکلات مبتلاب? لای? مزبور می ‏تواند باعث ناپایداری غشاء یا حائل اشک شود. اگر لای? آب بیش از حد نازک باشد لایه‎های مخاط و روغن ممکن است با یکدیگر در تماس قرار گیرند که نتیج? آن ترشح رشته ای است که وجه مشخص? خشکی چشم‎ است.

لای? داخلی یا مخاط برای اشک‎ها امکان توزیع یکنواخت بر روی چشم را فراهم می‎کند. سوء عملکرد در این لایه می‎تواند باعث بروز لکه‎های خشک روی قرنیه شود.

کاهش تولید اشک

پس از سن چهل سالگی میزان تولید اشک در انسان رو به کاهش می‎گذارد. وقتی این کاهش به حد معینی برسد احتمال خشکی چشم و نیز تحریک و ملتهب شدن سریع آن ایجاد می‎شود.

کاهش تولید اشک مرتبط به موارد زیر است:

بیماری‎های خودایمنی مثل سندرم سیوگرن، لوپوس، اسکلرودرما یا ارتریت روماتوئید

• اشعه درمانی
• دیابت
• کمبود ویتامین A

جراحی‎های انکساری چشم مثل لیزیک شانس بروز خشکی چشم را افزایش می دهند اما علایم ناشی از این نوع جراحی به طور معمول موقتی است.

مشکلات پلک چشم، داروها و عوامل زیست محیطی

هر بار که انسان پلک می‎زند پلک‎های چشم حائل نازکی از اشک را در امتداد سطح چشم گسترش می‎دهد.
اغلب مردم در هر دقیقه حدود 5 بار پلک می‎زنند. مشکلات پلک چشم می‏تواند باعث آسیب دیدن حرکت پلک زدن شود که گسترش متوازن غشاء اشک را بر روی سطح چشم بر عهده دارد.
مشکلات پلک چشم شامل اکتوپین (که در آن پلک‎ها برگشتی رو به بیرون دارند)، یا انتروپین، (که در آن پلک‎ها به سمت داخل برگشته‎اند)، است. التهاب در امتداد حاشی? پلک چشم که به نام بلفاریت شناخته می‎شود نیز می‎تواند سبب بروز خشکی چشم شود و همین مشکل ممکن است بر اثر استفاده از لنزهای تماسی ایجاد گردد.

داروهایی که می‎توانند سبب ایجاد خشکی چشم گردند شامل موارد زیرند:

• برخی دیورتیک‏ ها
• مهار کننده‎های آنزیم تبدیل آنژیوتنسین (ACE)
• آنتی‎هیستامین‎ها
• دکونژستانت ها
• برخی قرص های خواب آور
•  قرص‎های کنترل بارداری
• برخی داروهای ضد افسردگی
• برخی داروهای آکنه به ویژه داروهای نوع ایزوتریتینوئین
•  مُرفین و دیگر داروهای ضد درد بر پای? مخدر

عوامل اقلیمی شامل خشکی آب و هوا، آفتاب، باد، و دیگر انواع وزش گرما یا هوای خشک مثل کابین هواپیما
مناطق مرتفع، دود سیگار و استفاده از لنزهای تماسی نیز از جمل? ریسک فاکتورهای خشکی چشم محسوب می‎شوند.
کار با صفح? مونیتور، مطالعه یا راندن وسایل نقلیه از آنجا که باعث تمرکز بینایی می‎شوند، می‎توانند میزان پلک زدن را کاهش دهند، به شکلی که به خشکی چشم منجر گردد.
بیماری‎هایی که به خشکی چشم منجر می‎شوند شامل زونا، فلج بل، و عفونت HIV است.

علایم

فرد دچار سندرم خشکی چشم می‎تواند به طیفی از علایم شامل موارد زیر دچار گردد:

• حس نیش خوردن یا سوزش و احساس خشکی، حالت شن پرشدگی و ناسور شدن چشم‎ها
• احساس وجود چیزی مثل شن ریزه در چشم
• بروز رشت? مخاطی درون چشم یا پیرامون آن
• حساسیت چشم به دود مواد دخانی (سیگار و...) یا باد
• سرخی چشم
• دشواری در باز نگه داشتن چشم
• خستگی مفرط چشم پس از مطالعه حتی در زمان‎های کوتاه
• تاری دید به ویژه در اوقات منتهی به انتهای روز
• حساسیت به نور
•  احساس ناراحتی در هنگام جاگذاری لنزهای تماسی
• اشک ریزی
• دوبینی
• چسبیدن پلک چشم‎ها به یکدیگر در هنگام برخاستن از خواب

برخی از مردم ممکن است دچار درد شدید شوند و این می‎تواند به حالت یأس، اضطراب، و دشواری در انجام امور مربوط به زندگی روزمره منجر شود.
عوارض می‎تواند شامل وخامت خشکی چشم و حساسیت به نور، افزایش میزان درد چشم و تخریب وضعیت بینایی باشد.

 

 

درمان خشکی چشم:

خشکی چشم باعث درد، خارش، قرمزی در نتیجه، تاری دید می شود.

علت اصلی  خشکی چشم , اشک است.

سایر علل خشکی چشم عبارتند از: پیری، قرار گرفتن در معرض خورشید، آسیب چشم، محیط خشک و غیره. سیگار کشیدن  نیز ممکن است به مشکل خشکی چشم کمک  کند. خیره شدن به صفحه مونیتور و یا تماشای تلویزیون برای ساعت های طولانی نیز می تواند به خشکی چشم منجر شود.  

خشکی چشم را می توان با داروهای خانگی درمان کرد که عبارتند از: کمپرس گرم با خیساندن حوله / پارچه  در آب گرم ایجاد می شود. شما می توانید کمپرس گرم بر روی پلک به مدت 10  – 15 دقیقه برای کاهش خشکی چشم انجام دهید.

روغن می توانید  روغن بادام، کرچک،  بذرک یا ماهی در اطراف چشم برای مقابله با مشکل خشکی چشم   استفاده کنید – برای  نتایج موثر، می توانید هر یک از روغن های ذکر شده در بالا را 2-3 بار در روز استفاده کنید. دانه رازیانه می توان با اضافه کردن دانه رازیانه خشک شده (1 قاشق) در آب جوش (1 فنجان) آماده کرد. توپ های پنبه را  در این مخلوط خیس و در پلک های بسته برای  10  – 15 دقیقه برای درمان مشکل خشکی چشم استفاده کرد روغن اسطو خودوس با اضافه کردن  مخلوط روغن اسطوخودوس آماده (2 – 3 قطره) در آب و  زدن توپ های پنبه ای در این مخلوط در پلک های بسته   خشکی چشم درمان می شود.

برای دریافت نتایج موثر، این درمان را بطور مکرر استفاده کنید دانه تمر هندی مشکل خشکی چشم نیز می تواند با استفاده از  دانه تمرهندی درمان می شود. شما می توانید  از ان عصاره تهیه کرده  به این گونه که  هسته تمرهندی را در آب گرم  خیس کرده به عنوان یک قطره چشم برای  تسکین خشکی چشم استفاده کنید.

آب لیمو می توان با استفاده از آب لیمو، آرد عدس نارنجی، پوره گوجه فرنگی و پودر زردچوبه  خمیری درست کنید  این خمیر  را زیر چشم خود  به صورت روزانه د برای درمان مشکل خشکی چشم  استفاده کنید چای چای  را خیس کرده و آماده می کنیم و توپ پنبه ای را به آن آغشته کرده  در پلک های بسته بمدت 5-10 دقیقه قرار می دهیم  به درمان خشکی چشم بسیار کمک میکند چای کیسه ای هم مشکل خشکی چشم را از بین می برد. 

  .برگ زغال اخته (1 قاشق) در آب (1 فنجان)  ریخته به یک توپ پنبه ای آغشته کرده  در پلک بسته بزنید مشکل خشکی چشم را از بین می برد   خیاردرمان خانگی بسیار موثر برای  خشکی چشم است. یک برش تازه  خیار را می توان در هر پلک به مدت25 20 دقیقه قرار دهید. برای نتیجه بهتر 3-4 بار در روز انجام  دهید

  آب سردیکی از ساده ترین داروهای خانگی است برای شستن چشم با آب سرد به طور منظم برای مقابله با مشکل خشکی چشم هستند. توپ پنبه ای آغشته به آب سرد نیز می تواند بر روی پلک های بسته قرار دهید 

.

زمان مراجعه به پزشک
در صورتی که علائم و نشانه‌های طولانی مدت خشکی چشم، از جمله قرمزی، سوزش، خستگی و یا دردناکی چشم ادامه داشته باشد، فورا به چشم پزشک مراجعه نمایید. پزشک می‌تواند با اقدامات لازم مشکل چشمان شما را حل کند.

آزمایش‌ها و تشخیص‌ها
تست‌ها و روش‌هایی که می‌توانند برای تعیین علت چشم‌های خشک استفاده شوند عبارتند از:

 

معاینه جامع و کامل چشم
معاینه چشم که شامل سابقه کامل سلامت و همچنین سلامت چشم‌های شما می‌شود و می‌تواند به تشخیص علت خشکی چشم‌ها کمک کند.

اندازه گیری حجم اشک
پزشک ممکن است تولید اشک را با استفاده از آزمون شیرمر (Schirmer test) اندازه گیری کند. در این آزمون، نوار‌های کاغذ نقطه داری زیر پلک‌های پایین قرار می‌گیرند. بعد از پنج دقیقه، پزشک مقداری از نوار را که توسط اشک شما خیس شده اندازه گیری می‌کند.

تعیین کیفیت اشک
آزمایش‌های دیگری با استفاده از رنگ‌های مخصوص برای تعیین وضعیت سطح چشم انجام می‌شود. پزشک به دنبال الگو‌های رنگ آمیزی بر روی قرنیه است، وحدت زمان تبخیر اشک‌های شما را اندازه گیری می‌کند.

 

 

پیشگیری
در صورتی که خشکی چشم را تجربه کرده اید، به شرایطی که احتمالا باعث ایجاد علائم شما می‌شوند بیشتر توجه کنید. سپس راه‌هایی برای جلوگیری از این شرایط و علائم خشکی چشم خود پیدا کنید. برای نمونه:

 

1- از دمیدن هوا در چشم خود اجتناب کنید. چشمان خود را مستقیما در معرض خشک کن مو (سشوار)، بخاری ماشین، تهویه و یا پنکه قرار ندهید.

2- هوای خانه یا محل کار خود را مرطوب نگه دارید. در زمستان ها، استفاده از دستگاه بخور می‌تواند از خشک شدن هوای داخل خانه جلوگیری کند.

3- عینک آفتابی و دیگر پوشش‌های محافظ را در نظر بگیرید. محافظ‌های چشمی را می‌توان به دو طرف و بالای عینک اضافه کرد تا از ورود هوای خشک را جلوگیری کند. در مورد سپر‌هایی که عینک‌های خود را خریداری می‌کنید سوال بپرسید.

4- در طول کار به چشمانتان استراحت دهید. در صورتی که مطالعه می‌کنید یا کار دیگری را انجام می‌دهید که نیاز به تمرکز بصری دارد، به صورت دوره ایی به چشمانتان استراحت دهید. چشمانتان را برای چند دقیقه ببندید یا چندین بار به صورت مکرر باز و بسته کنید تا اشک شما را به طور مساوی بر روی چشمانتان پخش کنید.

5- از وضعیت محیطی که در آن هستید آگاه باشید. هوا در ارتفاع زیاد، در مناطق بیابانی و در هواپیما می‌تواند بسیار خشک باشد. هنگامی که در چنین محیط‌هایی قرار می‌گیرد، چشمان خود به طور مکرر را برای مدت زمان کوتاهی ببندید. این کار باعث کم‌تر شدن تبخیر اشک چشمان شما می‌گردد.

6- صفحه کامپیوتر خود را در زیر سطح چشم قرار دهید. اگر صفحه رایانه شما در بالای سطح چشم قرار گیرد، برای دیدن صفحه نمایش مجبور خواهید بود چشمان خود را بیشتر بازکنید. صفحه کامپیوتر خود را در زیر سطح چشم قرار دهید تا چشمانتان را زیاد باز نکنید. این کار ممکن است باعث کم شدن تبخیر اشک چشم شود.

7- از سیگار کشیدن اجتناب کنید و از دود دوری نمایید. از پزشک خود در خواست کنید که برای ترک سیگار شما برنامه‌ای را طرح ریزی کند. اگر سیگاری نیستید از افرادی که سیگاری اند دور بمانید. دود می‌تواند علائم خشکی چشم را بد‌تر کند.

8- در صورتی که مشکل شما دراز مدت (مزمن) باشد درحالی که چشمانتان به نظر خوب شده اند باز هم از این قطره‌ها جهت رطوبت کافی استفاده کنید